Belgrad
Sırbistan’ın başkenti Belgrad’da, Sırbistan Çevre Koruma Hareketi tarafından organize edilen ve İngiltere-Avustralya merkezli madencilik şirketi Rio Tinto’nun Loznica’da yürüttüğü lityum çıkarma projesine karşı binlerce kişinin katıldığı bir protesto gerçekleştirildi. Gösteri, Belgrad’daki Sırbistan Radyo Televizyonu (RTS) binası önünde yapıldı.
Göstericiler, 10 Ağustos’taki protestoların ardından gözaltına alınan aktivistlere destek vererek, “Kazamayacaksın”, “Rio Tinto Sırbistan’dan Defol” ve “Gösteriler Barışçıl Olduğu Sürece Sorun Değildir” yazılı pankartlar taşıdı. Sırbistan Çevre Koruma Hareketi Kurucusu Bojan Simisic, yaptığı konuşmada, göstericilere teşekkür ederek bir sonraki eylemde daha fazla katılımcı görmek istediklerini belirtti.
Sırbistan Ulusal Meclis Başkanı Ana Brnabic ise sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “Bu geceki gösteri normal şekilde sona erdi. Organizatör, göstericileri cep telefonlarının pillerindeki lityumu kullanarak ‘karanlığı’ aydınlatmaya davet etti. Güzel. İkiyüzlülük mü? Ah, hayır!” ifadelerine yer verdi.
Sırbistan’da lityum çıkarma projesine karşı düzenlenen protestolar, özellikle geçtiğimiz haftalarda gözaltına alınan 60 aktivistin serbest bırakılması talebiyle devam ederken, Sırbistan İçişleri Bakanlığı gösteriye 20 binden fazla kişinin katıldığını açıkladı. Tren istasyonlarına giren bazı göstericiler hakkında ise “kamu düzeni ve huzurunu ihlal” gerekçesiyle suç duyurusunda bulunulacağı belirtildi.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, protestolara ilişkin yaptığı açıklamada, lityum çıkarma projesine karşı düzenlenen gösterileri organize edenlerin kendisiyle diyalog kurmayı reddettiğini, ancak çözümün diyalogla sağlanabileceğini ifade etti. Vucic, lityum rezervlerine dair “2 yıl boyunca hiçbir kazı işlemi yapılmayacak” dedi ve halkla görüşüp referandum düzenlenmesini tartışmaya hazır olduklarını dile getirdi.
Sırbistan’da 2004’te keşfedilen Loznica’daki lityum madeni rezervleri, Rusya ile Batı arasında denge kurmaya çalışan ülkenin ekonomik ve jeopolitik dengelerini zorlamaya devam ediyor. Avrupa Birliği, bu rezervleri Avrupa’da çıkararak küresel pazardaki fiyatları kontrol altına almayı ve dış tedarikçilere olan bağımlılığı azaltmayı hedefliyor.
Lityum, elektrikli araçların pilleri için kritik öneme sahip bir mineral olarak öne çıkarken, çevreye ve insan sağlığına zarar verdiği gerekçesiyle protestolara neden oluyor. Uzmanlar, lityuma talebin 2040 itibarıyla 40 kat artabileceğini öngörüyor ve yeterli arz sağlanamazsa küresel tedarik zincirinde ciddi sıkıntılar yaşanabileceği uyarısında bulunuyor.
