Shiko Onyango: ‘Afrika’dan dünyaya’ giyilebilir sanat

Kenyalı tasarımcı Shiko Onyango, Angelique Kidjo, Yemi Alade ve Davulcu Kraliçe Muthoni gibi ünlüler için giyilebilir sanat eserleri yarattı.

Newstimehub

Newstimehub

5 Eyl, 2024

onyango

Kenyalı tasarımcı Shiko Onyango, Angelique Kidjo, Yemi Alade ve Davulcu Kraliçe Muthoni gibi ünlüler için giyilebilir sanat eserleri yarattı.

Şair ve oyun yazarı Oscar Wilde, insanın ya bir sanat eseri olması ya da bir sanat eseri giymesi gerektiğini söylemiştir. Ancak Kenyalı yaratıcı tasarımcı Shiko Onyango için, sanat eseri olmak ve onu giymek iç içe geçmiş bir deneyim haline gelmiştir.

34 yaşındaki Onyango, Nijeryalı afro pop müzisyeni Yemi Alade, Kenyalı rapçi Muthoni the Drummer Queen ve Grammy ödüllü şarkıcı Angelique Kidjo gibi yüksek profilli şahsiyetler için giyilebilir sanat eserleri tasarladı. Geleneksel işçilikle çağdaş tasarımın eşsiz bir birleşimi olan Tribal Trends markası, Onyango’nun lisedeyken oluşan yaratıcı vizyonunu cesurca yansıtıyor.

Onyango, “2006 yılında Maasai topluluğundan boncuk işlemeyi öğrendiğimde takı yapmaya başladım,” diyor. “Liseden sonra sanat ve moda tutkuma uygun bir iş bulamayınca, kendim için istediğim işi yaratmaya karar verdim.”

onyango

Sanatsal açıklama

Artwear veya “art to wear” olarak bilinen giyilebilir sanat, genellikle el yapımı veya sınırlı bir serinin parçası olarak üretilen, tekil giysi veya takı formundaki sanat eserlerini ifade eder. Anatolian Craft platformuna göre, bu tür eserlerin el yapımı olması, sanatçının benzersiz estetiğini ve sanatsal ifadesini yansıtır.

Shiko Onyango, “Tüm parçalarım, onları yaparken hissettiklerimle örtüşüyor. Örneğin, ‘Muthoni başlığı’ güçlü kadını kutlayan bir tasarım ve adını Kenya’daki ilk kadın mareşalden alıyor,” diyor. “Bu parça, bir moda ifadesi olmanın ötesinde, insanların tarih ve kültür hakkında bilgi edinmeleri için harika bir yol.”

Sığır kabuğundan yapılan Muthoni başlığı, Kenya’nın Kikuyu kabilesinden esinlenmiş olup, Tribal Trends’in en çok satan ürünlerinden biridir.

2013 yılına gelindiğinde, Shiko Onyango, evde oturan annelerden oluşan bir ağ kurarak, giyilebilir sanat eserlerine olan talebi karşılamak amacıyla bu kadınları boncuk işleme ve diğer beceriler konusunda eğitti. Bu girişim, Shiko’nun daha yaratıcı parçalar üretme kapasitesini artırmasını sağladı ve bu süreçte daha fazla atölye açmasına yol açtı.

İki çocuk annesi olan Shiko, “Bir yaratıcı olarak, giyilebilir bir sanat eseri tasarladığınızda, onu tam olarak spesifikasyonlara göre yeniden yapmak oldukça zor olabiliyor,” diyor. “Bu nedenle, moda ve kültür hakkında bilgi edinmek isteyen diğer insan grupları arasında evde oturan pek çok anneyi eğitmek, onların da gelir elde edebilmeleri ve aynı zamanda kültürü etkileme hedefinin bir parçası olabilmeleri için oldukça güçlendirici bir adım oluyor.”

Adlandırma kültürü

“Hızla satış yapan bir diğer ürün ise kemikten yapılan Akinyi gerdanlıktır.

Akinyi, Kenya’daki Luo kabilesinden gelen bir isimdir ve bu giyilebilir sanat eseri, Shiko’nun ‘toplumsal normlara aldırmadan çocuklarıyla ilgilenen güçlü ve güzel bir anne’ olarak hayal ettiği bir kadından esinlenerek tasarlanmıştır.”

Kenyalı tasarımcı Shiko Onyango, giyilebilir sanatında geleneksel isimlerle Kenya kültüründe kaynaşmayı teşvik etmeyi amaçlıyor. Kikuyu ve Kamba kökenli olan Shiko, evlilik yoluyla Luo kökenine sahiptir.

Shiko, Kenya’da Kikuyu ve Luolar arasında tarihsel olarak yaşanan uyumsuzlukların, giyilebilir sanat eserlerine verilen geleneksel isimlerle aşılabileceğini belirtiyor. “Giyilebilir sanat eserlerime Kenya’daki farklı kabilelere ait isimler vererek birliği teşvik etmeyi ve kabilecilik kültürünü reddetmeyi amaçlıyorum,” diyor.

Bu amacın bir yansıması olarak, Shiko’nun “Kasiva” adını verdiği giyilebilir sanat eseri, Kenya’nın en büyük kadın perküsyonisti Kasiva Mutua’nın ritmine ve ruhuna bir övgü niteliği taşıyor. Ayrıca, “Nekesa” adlı vücut parçası, Kenya’nın Luhya kabilesinden kadınların onuruna adlandırılmıştır.

‘Afrika’dan Dünyaya’

Shiko Onyango’nun mantrası olan “Afrika’dan Dünyaya,” Afrika’nın kültürünü ve güzelliğini küresel ölçekte paylaşma taahhüdünü simgeliyor. Bu hedefi, sadece yüksek profilli müşterilere yönelik tasarımlarıyla değil, aynı zamanda işinin sürdürülebilir doğasıyla da önemli ölçüde başardı.

Kendi kendini yetiştiren tasarımcı Shiko Onyango, Afrika’nın geleneksel malzemelerini modern tasarımlarında nasıl sürdürülebilir şekilde kullandığını vurguluyor. “Boncuklar Afrika’ya sömürgecilik yoluyla getirilmiş olabilir, ama ondan önce Afrikalılar, güzel şeyler yapmak için kendi ahşap boncuklarını, kemiklerini ve tohumlarını kullanıyordu,” diyor.

Shiko, günümüzde gıda atıklarından toplanan kemiklerin temizlenip boncuklar ve diğer giyilebilir eşyalar yapmak için geri dönüştürüldüğünü belirtiyor. “Bu, çöplüklerden kemikleri toplayan insanlardan, nihayetinde bitmiş ürünü giyen kişilere kadar uzanan kapsamlı bir sürdürülebilirlik hattı,” şeklinde açıklıyor.

Tribal Trends, sadece boncuklar, kemikler ve sığır kabuklarından sanat yaratmakla kalmıyor; aynı zamanda çeşitli geri dönüştürülmüş ve ileri dönüştürülmüş ürünlerden de tasarımlar üretiyor.

onyango2

Sürdürülebilir sanat

Shiko Onyango, geri dönüşüm sürecini detaylandırarak şunları ekliyor: “Eski asma kilitlerden elde ettiğimiz pirinci eritip güzel parçalara dönüştürüyoruz. Ayrıca, eski alüminyum tavalardan küpeler, bilezikler ve diğer giyilebilir eşyalar yapıyoruz.”

Shiko Onyango, “Metallerin çoğunu Kenya’daki hurda metal sektöründen alıyoruz, çünkü bu, sektörde çalışan insanları güçlendirmenin bir yolu” diyor. “Kenya’da ikinci el giysi sektörü de oldukça büyük, bu nedenle genç grafiti sanatçılarıyla işbirliği yaparak kot pantolonları ve diğer giysi parçalarını grafiti sprey boyayla yeniden tasarlıyoruz.”

“Trash to Purpose” adlı proje, aynı zamanda gençler arasındaki işsizlik sorununu da ele alıyor.

Shiko’nun giyilebilir sanatı, Zanzibar Uluslararası Moda Festivali gibi prestijli platformlarda sergilendi. Şu anda Güney Afrika’nın önde gelen tasarımcılarından biriyle işbirliği yapıyor ve TruFace by Grace adlı, zanaat becerilerini ve geleneksel işçiliği korumayı teşvik eden siyah kadınlara ait marka için tasarımlar hazırlıyor.

Gelecek vadeden yaratıcı tasarımcılara tavsiyesi ise şöyle: “Modanın nasıl olması gerektiğine dair bir şablon yok; bu yüzden önce kendi zevklerinize göre tasarım yaparak başlayın. Kabileleriniz de sizi takip edecektir. Yaratıcılığınıza sadık kalın ve karşılığını alacaksınız.”