Senegal, II. Dünya Savaşı sırasında Fransa için savaşan Afrikalı askerlerin 1944’te Fransız güçleri tarafından öldürüldüğü trajik bir olay olan Thiaroye katliamının 80. yıl dönümünü kutladı.
Pazar günü Senegal, II. Dünya Savaşı sırasında Fransa için savaşan Afrikalı askerlerin 1944’te Fransız güçleri tarafından öldürüldüğü trajik bir olay olan Thiaroye katliamının 80. yıl dönümünü kutladı. Askerler, Senegal’e döndüklerinde adil muamele ve kendilerine borçlu olunan ücretleri talep ettikten sonra vuruldular. Başkent Dakar’ın eteklerindeki Thiaroye köyünde gerçekleşen katliam, derin ulusal travmanın ve devam eden adalet çağrılarının kaynağı olmaya devam ediyor.
Bu yılki anma, Fransa’nın eski Afrika kolonileri üzerindeki azalan etkisine dair giderek artan hayal kırıklığı ortasında geldi; bu kolonilerin çoğu güvenlik ve diplomatik destek için Rusya’ya yöneldi. Yıldönümü, Senegal’in Fransa’nın sorumluluğunu tam olarak kabul etmesi, resmi bir özür yayınlaması ve 1944 olaylarıyla ilgili kapsamlı bir soruşturma yürütmesi yönündeki taleplerini yeniden canlandırdı.
Anma töreninde konuşan Devlet Başkanı Bassirou Diomaye Faye, şehit askerlere saygılarını sunarak, “Gençliklerini, kanlarını ve hayatlarını özgürlük ve dünya barışı davası uğruna verdiler.” dedi. Sözleri, askerlerinin yaptığı fedakarlıkların tanınmasını isteyen bir ulusun uzun süredir devam eden acısını ve öfkesini yansıtıyordu.
Katliamın detayları, özellikle ölü sayısı konusunda, tartışma konusu olmaya devam ediyor. Bazı kaynaklar 35 askerin öldürüldüğünü öne sürerken, eski Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande 2014’te Thiaroye’ye yaptığı ziyarette bu rakamı en az 70’e çıkardı. Ancak tarihçiler, sömürge otoritelerinin şiddetli bastırmasının ölçeği göz önüne alındığında, gerçek ölü sayısının yüzlerce olabileceğini öne sürüyor.
Resmi anma töreninde, ölenlerin anısına çelenklerin bırakıldığı Thiaroye askeri mezarlığına bir ziyaret de yer aldı. Katılımcılara dağıtılan bir programda, olaylar, Fransa’ya hizmet etmiş ancak kendilerine söz verilen tazminat ve saygıyı görmemiş Senegalli piyadelere karşı vahşi bir baskı eylemi olarak tanımlandı. Bu anma töreni, geri döndüklerinde hak ettikleri onuru göremeyen askerlerin yaptığı fedakarlıkların dokunaklı bir hatırlatıcısı olarak hizmet etti.
Yıldönümü öncesinde Başkan Faye’e yazdığı mektupta, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron cinayetleri bir “katliam” olarak nitelendirdi ve bu, Fransız devletinin önemli bir kabulü anlamına geliyordu. Faye, Macron’un tanınmasını memnuniyetle karşıladı ve bunu kurbanların ve ailelerinin onur ve haysiyetini geri kazanma sürecinde hayati bir adım olarak nitelendirdi.
Bu kabule rağmen, Thiaroye Askerleri Anma Derneği başkanı Gaspard Mbaye de dahil olmak üzere Senegal’deki birçok kişi Fransa’nın tepkisinden memnun değil. Mbaye, gerçek bir hesap verebilirlik eksikliği olarak algıladığı şeyden duyduğu hayal kırıklığını dile getirerek, “Gerçeği gizlemeye ve dikkati başka yöne çekmeye devam ediyorlar” dedi.
Anma törenine katılan Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot, trajik olaylar zincirinin bir katliama yol açtığını kabul etti ancak Senegal’deki pek çok kişinin tam adalet için gerekli olduğuna inandığı tazminat veya daha ileri adımların atılması konusunda bir öneride bulunmadı.
Thiaroye katliamı, Senegal’in sömürge sonrası tarihinde belirleyici bir an olarak kalmaya devam ediyor ve Avrupa savaşlarında savaşan ve geri döndüklerinde şiddet ve ihanetle karşılaşan Afrikalı askerlerin maruz kaldığı acımasız muamelenin çarpıcı bir hatırlatıcısı. Senegal adalet çağrısı yapmaya devam ederken, ülkenin Fransa’dan tanınma ve hesap verebilirlik mücadelesi henüz bitmedi.
