En çok etkilenen Nijerya, küçük çocuklara sıtma aşısı sağlayan son Afrika ülkesi oldu.
Ominike Marvis, 6 yaşındaki oğlunun sıtmaya yakalandığı zamanların sayısını unuttu. Bu yüzden Nijerya sıtma aşısı sunmaya başladığında, en küçük çocuğunu korumak için can atıyordu.
Geçtiğimiz hafta ülkenin aşı kampanyasının başlatıldığı, salgının en çok etkilediği eyaletlerden Bayelsa’daki bir sağlık merkezine 6 aylık bebeğini ilk aşısını yaptırmak üzere götürdü.
Aşının, sivrisinek kaynaklı hastalıktan kaynaklanan ağır hastalıkları ve ölümleri önlemesi amaçlanıyor.
31 yaşındaki Marvis, “En azından artık güvende olduğunu biliyorum” dedi.
Dünyadaki sıtma vakalarının büyük çoğunluğu Afrika’da görülüyor. Kıtanın en kalabalık ülkesi olan Nijerya, vakaların yaklaşık dörtte biriyle en büyük yükü taşıyor.
Dünya Sağlık Örgütü’nün Çarşamba günü yayınladığı rapora göre, geçen yıl dünya çapında tahmini 263 milyon sıtma vakası ve 597.000 ölüm gerçekleşti; bunların çoğu 5 yaş altı çocuklarda görüldü. Bu, 2022’ye kıyasla 11 milyon daha fazla sıtma vakası ve neredeyse aynı sayıda ölüm anlamına geliyor.
Şiddetli hastalık
DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, “Kimse sıtmadan ölmemeli, ancak hastalık Afrika bölgesinde yaşayan insanlara, özellikle küçük çocuklara ve hamile kadınlara orantısız bir şekilde zarar vermeye devam ediyor” diyerek daha fazla destek çağrısında bulundu.WHO raporuna göre, şu anda 17 ülke küçük çocuklara yeni sıtma aşıları veriyor. Nijerya, geçen hafta Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen bir aşıyı sunarak kampanyasını başlattı.
Yapılan araştırmalar, ilk yıl ciddi hastalık ve ölümü önlemede %75’ten fazla etkili olduğunu ve güçlendirici dozla korumanın en az bir yıl daha uzatıldığını gösteriyor.
Nijerya Sağlık Bakanı Muhammed Ali Pate, aşılama kampanyasını ülkenin sıtmayı ortadan kaldırma çabalarında “muazzam bir adım” olarak nitelendirdi.
Hastalık, sivrisinek ısırıkları yoluyla yayılan bir parazitten kaynaklanır. Uzmanlar, cibinlik ve böcek ilacı püskürtme gibi diğer önlemlerin hastalığı engellemek için hala gerekli olduğunu söylüyor.
Uzmanlar, Nijerya’nın 210 milyondan fazla nüfusunun yanı sıra ikliminin de sıtma yükünün yüksek olmasına katkıda bulunduğunu söylüyor. Ancak yetersiz sanitasyon ve işlenmiş cibinlik gibi sınırlı araçlar gibi diğer faktörlerin de bunda payı olduğunu belirtiyorlar.
İlerleme kaydedildi
DSÖ raporunda, finansman eksikliğinin yanı sıra sıtma hastalığının görüldüğü ülkelerin hala kırılgan sağlık sistemleri, zayıf gözetim ve ilaç ve böcek ilacı direnci gibi sorunlarla boğuştuğu belirtiliyor.
Ancak raporda, Afrika bölgesi de dahil olmak üzere birçok alanda ilerleme kaydedildiği belirtiliyor. Bu bölgede ülkeler 2015’ten bu yana sıtma kaynaklı ölümlerde %16’lık bir azalma elde etti. Raporda ayrıca sıtmanın görüldüğü 83 ülkeden 25’inin artık yılda 10’dan az vaka bildirdiği ifade ediliyor.
Nijerya’nın en çok etkilenen petrol zengini ama fakir eyaletlerinden Bayelsa’da, nehir kenarındaki topluluklarda sıtma o kadar yaygın ki, anneler ailelerinde bu hastalıktan kurtulan hiç kimsenin olmadığını anlatıyor.
Toplum sağlığı çalışanı Claris Okah, “Burada sıtma alıştığımız bir şey” dedi.
Okah gibi sağlık çalışanlarının karşılaştığı zorluklar arasında ebeveynler arasında tereddüt olması da var, bu yüzden aileleri yeni aşı ve sıtmayı önlemek için atılacak diğer adımlar hakkında eğitiyorlar. Okah, “Aşı iyi bir şey,” dedi.
